Podłoża recepturowe stanowią nieodłączny element leków recepturowych do stosowania miejscowego. Ze względu na różne właściwości możemy dopasowywać poszczególne ich rodzaje do zamierzonego efektu, jaki chcemy uzyskać. Zatem, w zależności od miejsca podania leku i spodziewanych efektów, będziemy sięgać po różne podłoża. Obecnie coraz powszechniej stosowane są nowoczesne podłoża, wśród których wyróżnić możemy:
Wszystkie te podłoża, są obecnie wykorzystywane w recepturze aptecznej, ale ich właściwości i zastosowania mogą się od siebie różnić.
Celugel
Celugel jest beztłuszczowym żelem celulozowym, o korzystnym pH zbliżonym do pH skóry, wahającym się w zakresie 4,5 do 6. Wizualnie jest to przezroczysty żel, o lekkiej konsystencji, bez wyczuwalnego zapachu.
Celugel ma trójwymiarową strukturę przestrzenną. W składzie tego podłoża znajdziemy: HEC – hydroksyetyloceluloza (substancja żelująca), woda (wypełniająca przestrzenie struktury), glicerol (zapobiega wysychaniu i uelastycznia powstający na skórze film ochronny) oraz kwas sorbowy i jego sole (stanowią naturalnie występujące konserwanty, co jest dużą zaletą celugelu).
Preparaty wykonane na bazie celugelu są wygodne w aplikacji, ze względu na dużą rozciągliwość oraz adhezyjność. Konsystencja takich preparatów jest nietłusta i lekka, są one łatwe do zmycia ze skóry, a także zapewniają uczucie chłodzenia zaraz po aplikacji, co jest szczególnie przydatne w miejscach objętych stanem zapalnym. Pozytywną cechą tego podłoża jest jego możliwe, alteratywne zastosowanie w przypadku złej tolerancji podłoży lipofilowych.
Lekobaza lux
Lekobaza lux to podłoże hydrofobowe, o konsystencji kremu, które zawiera aż 65% wody w swoim składzie. Jej pH mieści się w zakresie 3,5 do 5,5. Jest to białe, miękkie podłoże.
Skład Lekobazy to bardzo duża zawartość wody oraz emulgatory, tworzące emulsję typu w/o. Jest ona wytwarzana zgodnie z niemiecką monografią DAC. Zawiera hydrofobowy żel bazowy, którego podstawą jest parafina płynna wzbogacona witaminą E, o dzianiu antyoksydacyjnym, glicerol, izostearynian diglicerolu, który ułatwia wytworzenie emulsji. W składzie obecny jest też palmitynian izopropylu, o właściwościach nawilżających i pobudzających tworzenie nowych komórek naskórka, sorbinian potasu (konserwant), bezwodny kwas cytrynowy, który reguluje pH oraz siedmiowodny siarczan magnezu.
Preparaty przygotowywane z wykorzystaniem Lekobazy lux posiadają właściwości natłuszczające, nawilżające, dobrze przylegają do śluzówek, są ciężkie do zmycia, a po nałożeniu dają efekt chłodzenia. Dzięki tym właściwością jest wykorzystywana w stanach zapalnych, kremach ginekologicznych oraz odwodnieniu skóry.
Oleogel
Oleogel jest jednorodnym, bezbarwnym, lipofilowym podłożem. Ma wygląd bezbarwnego, półprzezroczystego, miękkiego żelu. Po nałożeniu na skórę, nie da się go zmyć za pomocą wody, trzeba użyć w tym celu olei tłustych. Do jego właściwości zaliczamy lekką konsystencję, wygodną aplikację i wysoką wydajność.
Oleogel jest wytwarzany w wyniku połączenia wyselekcjonowanej, hipoalergicznej parafiny ciekłej z wysokociśnieniowym polietylenem. Posiada on niskie właściwości okluzyjne i korzystne cechy reologiczne.
W recepturze aptecznej wykorzystywany jest w preparatach służących do leczenia świądu, zakażeń skóry i stanów zapalnych, w problemach alergicznych, stanach przesuszenia skóry oraz chorobach, które przebiegają z nieprawidłową syntezą lipidów.
Podłoże to posiada wiele zalet, jest fizjologicznie obojętne, odporne mikrobiologicznie, przez co do preparatów na jego bazie nie ma konieczności dodawania środków konserwujących oraz możliwe do wyjaławiania termicznego, co umożliwia jego wykorzystanie w recepturze jałowych postaci leku, na przykład maści do oczu. Co więcej, ułatwia on penetrację substancji hydrofobowych przez warstwę rogową skóry.
Pentravan
Pentravan jest ultranowoczesnym podłożem hydrofilowym o liposomalnej budowie. Posiada on transdermalny mechanizm wchłaniania, jest emulsją typu o/w a jego pH waha się w zakresie 4,0-5,5. Z wyglądu jest gęstym, żółtawym kremem.
Cechuje się on bogatym składem, zawiera około 62% wody oraz 28% tłuszczu. W składzie znajdziemy też: mirystynian izopropylu, stearynian polioxyetylu 40, kwas stearynowy, monostearynian glicerolu, lecytynę, palmitynian izopropylu, symetykon, mocznik, alkohol cetylowy, alkohol stearynowy, sorbiniam potasu, kwas sorbinowy, butylohydroksytoluen, kwas etylenodiaminotetraoctowy, kwas benzoesowy oraz karbomer.
Ze względu na liposomalną budowę, jego liposomy mogą otaczać cząsteczki substancji czynnej, co umożliwia jej transport przez skórę. Umożliwia uzyskiwanie działania miejscowego a także ogólnoustrojowego, jeśli zaaplikujemy preparat na cienką i dobrze ukrwioną skórę (okolice pachwin, pach i błon śluzowych).
Podłoże to często wykorzystywane jest w połączeniu z hormonami, substancjami znieczulającymi, przeciwbólowymi i przeciwzapalnym.
Witepsol H15
Witepsol to nazwa szerokiej grupy podłoży, jednak na rynku polskim znajdujemy jedynie Witepsol H15. Litera H oznacza niską liczbę hydroksylową, przez co możemy stwierdzić, że jest on podobny do masła kakaowego. Podłoże to ma wygląd drobnych, białych lub białożółtych perełek. Jest ono półsyntetycznym podłożem o charakterze lipidowym.
Pod względem chemicznym Witepsol H15 jest estryfikowanym glicerydem kwasów tłuszczowych, zawiera monoglicerydy, dzięki czemu może tworzyć trwałe emulsje. Jest on nierozpuszczalny w wodzie, ma niską podatność na utlenianie i jełczenie i nie wymaga przechowywania w lodówce.
Podłoże to jest przeznaczone do wykonywania czopków oraz globulek. Łatwo emulguje rozwory wodne, umożliwia włączenie substancji pomocniczych, witamin oraz roztworów olejowych.
Więcej informacji na temat nowoczesnego podejścia do receptury znajdziesz w dostępnym na farmaceuta.pro kursie.
Strona internetowa z kursami i narzędziami ułatwiającymi prace dla farmaceutów, techników farmaceutycznych i studentów farmacji.
Adres korespondencyjny:
ul. Lipowa 3 30-702 Kraków
Obserwuj nas
Jeszcze nie masz konta? Zarejestruj się teraz
Czy posiadasz już konto? Zaloguj się
